‘Deep in the village’ Ver weg van stad en luxe..

‘Deep in the village’ klinkt wat bedreigend in mijn oren. De eerste keer was best even spannend. Wat ga ik tegenkomen? Hoe ga ik dat ervaren?
Mijn associatie was: donker, bedreigend, dichtbegroeid.
Vraag me niet waar ik dat vandaan had. Dit riep het bij mij op. Mijn ervaring was zo totaal anders. Ja, het is ver van de bewoonde wereld. Geen schoon drinkwater, geen elektra, een paar kioskjes waar je het hoognodige (rijst, vlees, tandenborstel, mandazi) en onnodige (alcohol) kunt kopen.
Voor een kopieerapparaat moet je een uur met de bodaboda reizen. Hetzelfde geldt voor een dokter en een kliniek.

Wat heb ik daar al bijzondere bezoeken mogen brengen. Vriendelijke mensen. Het is er prachtig, open, licht, groen, grashuisjes. En ja, een week daar zijn vind ik prima.
Blij met een man die voor mij ’s morgens en ’s avonds (troebel) water put, zodat ik me kan wassen.
En dan zien dat mensen met jerrycans naar het meer gaan om water te halen…
De ontmoetingen die ik heb, ik geniet ervan. Na drie keer begin ik meer te weten te komen. De oorlog in 2003/2004 die zoveel schade heeft gebracht. Bijna alle koeien zijn hen afgenomen. Hiermee ook hun inkomen. Koeien zijn te duur om zomaar aan te schaffen. Al de mensen die zijn omgekomen en kinderen hebben achter gelaten. Wat een trauma’s in het leven van deze mensen.

Je hebt een stuk eigen land nodig om in je onderhoud te kunnen voorzien. Hopelijk is het genoeg om ervan te leven en mogelijk wat te verkopen. Het is niet makkelijk. Een kenner heeft mij verteld dat het land heel vruchtbaar is. Waarom is er dan een tekort aan eten, aan inkomen?

De mensen maken hun eigen huisjes van stokken, leem en een grasdak. Zo hier en daar zie ik een stenen huis.

Er wordt gekookt op hout, met drie grote stenen waar een pan op staat. Ik zie dit ook in Wairaka. Het vraagt veel geduld.

Nu ik er langer ben zie en hoor ik ook de problemen. Een groot probleem is alcohol. Schokkend als een 20-jarige vader ’s morgens de les om 10.00 uur binnenkomt…wij zijn al een uur bezig… en een walm van alcohol verspreid. Aan het eind van de dag gaat hij weer deze plek opzoeken.
Zijn vrienden zitten daar. Het wegdrinken van je zorgen, je verdriet en pijn…

Ja, de ouders zijn hier jong, schrikbarend jong. Trouwen op je 15de. Als je de geschiedenis hoort: Vader niet in beeld. Moeder overleden. Het oudste kind moet zorgen voor de broertjes en zusjes. Als je trouwt, heb je iemand die voor jou en je broers en zussen zorgt.

Ik heb een school bezocht. Dat wil zeggen het speelveld en het kantoor van de directeur. Ik heb het idee dat de kinderen niet vaak een blanke hebben ontmoet. Ik zie de angst in hun ogen. Ze willen dichtbij komen maar ook hard wegrennen. De stoere komen dichtbij. Zodra ik een onverwachte beweging maak, schieten ze weg.
Wat een vreemde gewaarwording. In P1, zeg maar groep 3, zitten 351 leerlingen. Ja, je leest het goed, geen tikfout: driehonderdeenenvijftig kinderen. In een gewoon klaslokaal met 1 leerkracht.
In P7 (groep 8) 45 kinderen. Wat is er gebeurd in die zeven jaar? Je kunt het wel raden: kwaliteit van het onderwijs is slecht. Als je niet voldoende oppikt, is schoolgeld betalen zonde van je geld. Dan kun je je ouders helpen op het land. Eh, schoolgeld… voor een goverment school hoef je geen geld te betalen. Maar wel de materialen en een schooluniform en dat is te kostbaar.
Het percentage ‘drop-out’ is hoog. En dat is de toekomst.

De wegen zijn bruin. Er is een hoofdweg van bruin zand van Serere ‘stad’ naar het meer. Een plek waar je de tilapia vers uit het meer, zo kunt kopen voor een habbekrats.
Smallere wegen vormen de verbinding tussen de dorpjes. Ik krijg het benauwd als we deze wegen moeten gaan met een busje. Hobbels, kuilen, hoogteverschillen. Ik zie mezelf al tienduizend keer kantelen met de bus. Vanuit deze wegen heb je boda/wandelpaadjes naar de huisjes. Meestal zie een een groepje grashuisjes bij elkaar: alle familie woont dicht bij elkaar.

Het is er zo stil, zo groen, zo prachtig. De mensen zijn vriendelijk en gastvrij. Overal zijn we van harte welkom. En iedereen wil graag dat we bij hen thuis op bezoek komen. Dat is een uitdaging: we kunnen dat niet doen. Als we komen, beginnen de mensen eten te koken en dat duurt een paar uur. En afwijzen is heel onbeleefd. Het is zoeken hoe ik hier goed op kan reageren.
In deze regio heb ik voor het eerst een maaltijd waar ik het moeilijk mee heb. En het is nog wel het hoofdbestanddeel van het eten hier: kalo (casavebrood). Ik eet en probeer het ieder bezoek. Verder eten de mensen hier rijst, vis, mango en mais. Ook groeit hier veel sesamzaad. Groente en fruit eten ze nauwelijks.
Het is me al meer opgevallen: de mensen hechten er hier geen waarde aan.

Een ander aspect van deze samenleving is: witchcraft. Onderschat niet wat dit is en kan doen. Het vernielt families en relaties. De toverdokter spreekt vloek uit over mensen en ja, mensen worden ziek en sterven. Heel beangstigend. Angst is iets wat ik veel tegenkom in Uganda. Angst om anderen te vertrouwen is groot.

Dit geeft een kijkje in het leven van de mensen in Serere disctrict. Ik voel me verbonden met dit gebied en deze mensen. In januari gaan Abel en ik terug om les te geven over relaties, huwelijk, kindhuwelijk, familyplanning. Ach…dit is te veel voor een week. We gaan in ieder geval een begin maken: luisteren naar hoe het er nu gaan, hoe de mensen denken en kijken waar we het licht van God kunnen laten schijnen en waar we ze praktische vaardigheden kunnen aanbieden.
Ik kijk er al naar uit!