Geen gemakkelijke boodschap…

Deze keer bezocht ik opnieuw het dorpje Kivuvu. Loopafstand van mijn huis. De afgelopen maanden hebben we daar oudere mensen en tienermoeders geholpen met voedselpakketten. De lockdown duurt en duurt maar. Het is goed om te helpen in zware tijden, aan deze noodhulp komt een einde. En dan? Wat nu? Wat hebben ze de afgelopen maanden gedaan om in hun onderhoud te kunnen voorzien?

Geen gemakkelijke boodschap om te brengen. Het werd nu wel tijd om hierover in gesprek te gaan. Ze hadden al gemerkt dat de afgelopen weken geen voedselpakket is gebracht. Ook al wil je het niet, mensen gaan op deze hulp rekenen.
Of ik vandaag iets wilde vertellen over werken… (Lekker dan…dacht ik in het begin).
Langzamerhand rijpen er gedachten en ideeën hoe dit aan te vliegen. Deze mensen zien zichzelf vaak als slachtoffer, dat slaat alle creativiteit en actie dood.
Mensen geloven zo makkelijk in leugens (inclusief mijzelf). Als je de waarheid niet weet, ben je vatbaar voor leugens. Als je de leugens hoort, ernaar luistert, ze gelooft… dan ga je er naar handelen.
Wat is de waarheid en wat zijn de leugens?
Om enkele leugens te benoemen: ‘Ik ben een tienermoeder, mijn leven is voorbij. Ik kan niets meer.’ ‘Ik heb geen baan, geen waarde’. ‘Ik ben te oud, wat kan ik nog doen?’ ‘We zijn arm, dat gaat niet veranderen.’
Wat is de waarheid? In Johannes 10:10 staat dat God ons een leven in VOLHEID wil geven. En dat er een vijand is om te stelen, vernielen en doden. Je vreugde, je dromen, je hoop, je identiteit.
We hebben gekeken naar leugens, naar uitdagingen die de mensen hier hebben. Het was bijzonder om de groep mensen te zien: van 4 weken tot boven de 80 jaar.
Wat wil je: de waarheid ontdekken en volgen of de leugens. Eensgezind willen ze de waarheid volgen.
Is werken een zegen of een vloek? Interessante gespreksonderwerpen.
Terwijl ik hierover praat, zien mijn vertaler en ik dat het ze raakt, hoofden naar beneden. Het is niet makkelijk om dit te horen en de werkelijkheid onder ogen te zien.

De oude muuze (oude man) begint te praten: ‘Vroeger toen ik nog jong was, kracht en energie had, was ik lui. Ik zou nu willen dat ik nog kracht en energie had om iets te doen. Ik kan nog houtskool maken, als iemand de materialen hier bij mij kan brengen.’

Langzamerhand spreken ze uit wat ze kunnen: werken op het land, wassen, haren verzorgen (een hele kunst hier in Uganda!).
En wat als iemand je haren doet en je betaalt haar met de bananen die je hebt, waarmee zij haar gezien met vier kinderen kan voeden?
En de oude vrouwen, stel dat zij een paar uur op de kinderen kunnen passen terwijl de jonge moeders werken op het land en dan de oogst delen?
Het zijn allemaal nieuwe ideeën voor ze. Hoe kun je met elkaar samenwerken?

Ik heb ze achtergelaten met de vraag: ‘Wat is de volgende stap die je mag nemen? Wat heb je daarvoor nodig? (oppas, materiaal, advies)
Dat is niet het enige wat we hebben achtergelaten. Er was ook nog wat voedsel: zakken met posho (genoeg voor iedereen). Stukken zeep en drie trossen bananen.. Tja, dat was niet genoeg… Oftewel: dit moest verdeeld gaan worden. Mijn vertaler had het eten hier gebracht. De groep wilde graag dat wij het zouden gaan verdelen. Ik wilde het niet doen. Maar dat lukte niet.
Ik riep mijn vertaler en zei: we geven alles aan de oude man en lopen dan weg.
Ik zag iedereen kijken, met grote ogen, sommigen begonnen te lachen. Dit is de eerste test: hoe ga je dit met elkaar doen. En ook een confrontatie. Waarom geef je je stem, je recht in de handen van iemand die niets met het eten van doen heeft, na het verdelen.
Neem je recht, je verantwoordelijkheid.
Uiteindelijk zijn we weggelopen. Mijn vertaler zei: ‘De bananen zijn niet genoeg.’ Ik zei: ‘Oh nee? Dit is het eten wat te geven en verdelen was. Het is genoeg, alleen niet iedereen krijgt een tros, maar iedereen kan er iets van krijgen…’

Ik wilde dat ik even onzichtbaar kon worden en terug kon gaan naar de groep om te zien hoe ze dit zouden oplossen.
Ben benieuwd: Ik wacht op een uitnodiging om weer terug te komen. Ben zo nieuwsgierig wat hun volgende stappen gaan zijn.

Eerlijk gezegd, ik heb geen oplossingen. Het is ook maar de vraag of ik met goede oplossingen zou komen.
Ik heb wel het idee om de komende keren verder te gaan kijken naar de leugens, de waarheid, bouwen aan identiteit. Onderzoeken wat nodig is om transformatie te brengen in deze gemêleerde groep mensen. En wie weet gaat hier nog iets heel moois uit komen.