Huilen met de mensen die verdriet hebben…

Deze morgen in Serere district naar een nieuwe community. Tijdens mijn vorige bezoek kwam een man, vader Bart, op de fiets naar Osamito, waar ik verblijf. ‘Je bent wel altijd hier, maar wij hebben je ook nodig. Wanneer kom je bij ons langs?’

Vandaag is het de dag om te gaan. Het heeft geregend. Veel modder en gladheid. Wandelpaadjes die ik nu met de auto ga doen.
Voor het eerst gebruik ik de 4-wheeldrive van mijn auto. Met een papiertje vol acties (hoe ik de 4 wheeldrive in moet schakelen) op mijn schoot ga ik op weg. En als het echt te gek wordt, tijd om de 4-wheeldrive in te schakelen. Het helpt enorm. Ik voel de auto niet meer zo wegglijden als eerst. Een spannende rit met twee geulen naast het wandelpad. Elke hutje hoop ik dat we er zijn. Maar dat is verder en verder. Totdat we een vrouw heel enthousiast zien reageren en stoelen klaarzetten. Ja, dit is de familie waar we moeten zijn vandaag.
Ik kan de compound oprijden en daar draaien in de modder… Ik wil de auto meteen keren dan kan ik op boomwortels parkeren. Dat zal me straks helpen om weg te kunnen komen. In een paar seconden is de gladde compound een rommelige modderpoel. Ik schaam me dood.

Van alle kanten komen mensen aanlopen. Ik schrik. Een jonge jongen mist een arm. Een man mist een arm. Hij kijkt ongelukkig en terneergeslagen. Opnieuw een jongen zonder arm… Een andere jonge knul met een flink litteken op zijn hoofd.
Ineens weet ik waar ik ben. Simon, mijn vertaler, belde mij om het gruwelijke verhaal te delen van een vrachtwagen, vol met mensen in de open laadruimte (normale manier van vervoer hier in Uganda). Deze vrachtwagen heeft een ongeluk gekregen. De mensen aan een kant van de vrachtwagen verloren hun ledematen. ‘Armen, benen, hoofden en bloed overal…Het was afgrijselijk..’
Deze familie is hard getroffen door het ongeluk.
Bart, vader van 8 kinderen, was zelf in de vrachtwagen. Hij is er goed vanaf gekomen. Iets in z’n hand is niet goed geheeld… Hij kan zijn hand gebruiken. Zoon (getrouwd, een klein kindje) zonder arm. Andere zoon (getrouwd) een hoofdoperatie. Zijn geheugen is niet als vroeger en hij gebruikt vreemde woorden in z’n verhaal. Soms lastig om te begrijpen wat hij wil zeggen. Zijn arm is beschadigd en niet goed geheeld. Dan de vrouw van deze man…was ook in de vrachtwagen en zag hoe haar man eraan toe was. Heeft zelf geen fysieke schade. De broer van Bart, vader van 10 kinderen, verloor zijn rechterarm. Heeft alle dagen pijn in zijn middel. Staan en lopen is pijnlijk. Hij ziet er terneergeslagen uit. Hij verloor z’n 14 jarige zoon bij dit ongeluk. Een andere zoon verloor zijn rechterarm.
Het is even schrikken om hiermee geconfronteerd te worden. Jonge jongens en mannen van het één op het andere moment zo geraakt voor de rest van hun leven. Weg dromen, weg baan en inkomen. Enorme zorgen en trauma in deze familie.
Ook voor een broer die niet betrokken was bij het ongeluk. Hij vertelde over zijn denken: ‘Wat ik doe, er komt toch niets goed uit…’
Al het geld van de familie is opgegaan aan het behandelen van de gewonden. Ze hebben gevreesd voor het leven van twee van de jongens.
Nu is er geen geld meer voor onderwijs voor hem en zijn broertjes en zusjes. Het geld komt ook niet meer binnen vanwege arbeidsongeschikt zijn.
De jongens zijn hun vrienden verloren. Ik ben één van de eersten die deze familie bezoekt na het ongeluk in 2019. Nu langzamerhand komen mensen uit de community een helpende hand bieden om een was te doen of om het rieten dak van de hut te repareren. En als jonge jongen moet je toekijken hoe iemand anders jouw werk doet en jouw hut repareert.
Ik vraag alle aanwezige familieleden om via de vloerankers van de GevoelsVerkenner hun gevoel duidelijk te maken. Deze ronde geeft me zoveel, overweldigende informatie.
‘Ik wil graag naar school, maar dat kan niet…’
‘Ik moet de rol van mijn man overnemen en dat voelt zo onnatuurlijk.’
‘Er is geen inkomen, ik maak me zorgen.’
‘Ik wil zo graag een kunstarm zodat ik verder kan met mijn leven.’
‘Ik heb regelmatig flashbacks, ik slaap slecht en droom van het ongeluk.’
‘Ik weet het niet meer, ik zit vast.’
Ik zie dat het ze goed doet om dit te delen, uit te spreken. De oom die zo terneergeslagen eruit zag, kijkt meer rond. Glimlacht.

Ik weet niet wat ik precies kan doen voor deze familie. Wat ik kan, wil ik delen. Geen idee hoe de routekaart eruit zit. Ik wil met ze oplopen, naar ze luisteren en vooral hoop geven. Ze hebben adem, ook al missen ze een arm, ze hebben leven. En wat kunnen ze met hun leven…
Ja, de tranen lopen over mijn wangen. Ik voel me overweldigd, zo te kort schieten.
Bij het evaluatierondje van deze morgen zegt de vader: ‘Je huilde, je deelde in ons verdriet, dat heeft mij goed gedaan.’
Professioneel of niet. Ik ga me daar niet meer druk over maken. Als iets me raakt, brengt het me tranen én verbinding.
Vanuit deze verbinding ga ik ze in juni weer opzoeken.